Autoclave หรือ Sterilizer มีชื่อภาษาไทยที่เรียกแตกต่างกันออกไปหลายแบบ เช่น หม้อนึ่งฆ่าเชื้อ หม้อนึ่งอัดความดัน หม้อนึ่งความดัน หม้อสเตอริไรส์ หม้อนึ่งเชื้อเห็ด เป็นต้น หลักการคือการใช้ความร้อนต้มน้ำให้กลายเป็นใอในหม้อที่ปิดสนิทจนทำให้ความดันในหม้อเพิ่มขึ้น เมื่อความดันเพิ่มขึ้น อุณหภมิของใอน้ำก็จะเพิ่มขึ้นจากปกติด้วย โดยทั่วไปจะต้มให้น้ำเดือดจนกระทั่งความดันของใอน้ำภายในหม้ออยู่ที่ 15 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว (PSI) และมีอุณหภมิ 121 องศาเซลเชียส จึงเริ่มจับเวลา ระหว่างนี้ ต้องคอยควบคุมอุณหภูมิและความดันให้อยู่คงที่เป็นเวลาอย่างน้อย 15 นาที เชื้อจุลินทรีย์ รวมถึงสปอร์ของจุลินทรีย์จึงจะตายหมด
หม้อนึ่งความดัน Autoclave ผลิตจากสแตนเลส ไม่เป็นสนิม และไม่เป็นตะกรันเหมือนหม้ออลูมิเนียม นอกจากงานฆ่าเชื้อในทางการแพทย์ และในห้องปฏิบัติการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อแล้ว ยังสามารถนำไปฆ่าเชื้อในอุตสาหกรรมเล็กๆ ภายในครัวเรือนสำหรับการถนอมอาหารที่ต้องการเก็บรักษานานๆ ได้ด้วย
คุณสมบัติ Specification
- ความจุสำหรับใส่ของนึ่งฆ่าเชื้อ 24 ลิตร
- ตัวหม้อทำจากสแตนเลส ไม่เป็นสนิม ทำความสะอาดง่าย
- มีหม้อสแตนเลสชั้นในให้ 1 ใบ สำหรับไว้ใส่ของที่จะนึ่ง ขนาด เส้นผ่านศูนย์กลางความสูง 30 ซม. สูง 35.5 ซม. พร้อมตะแกรงสแตนเลสสำหรับรอง กันของเปียกด้านล่าง
- มีวาล์วคุมแรงดันที่ฝาหม้อ 2 ตัว (Dual scale numerical indication pressure gauge)
- วาล์วตัวแรกปล่อยแรงดันที่อุณหภูมิ 121-124 องศาเซลเซียส เพื่อให้แรงดันคงที่ในช่วงนึ่งฆ่าเชื้อ ดังนั้นเมื่อได้ยินเสียงวาล์วพ่นอไอน้ำออกจึงค่อยเริ่มจับเวลาได้ โดยจับเวลาช่วงฆ่าเชื้อนี้อย่างน้อย 15 นาที
- วาล์วตัวที่ 2 ทำหน้าที่เป็น Safety valve จะทำงานคู่กับวาล์วตัวแรก เพื่อปล่อยแรงดัน หากแรงดันในหม้อสูงกว่า 0.145-0.165MPa (Overpressure auto-discharging) ทำให้เกิดความปลอดภัยในการใช้งาน
- ช่วงอุณหภูมิในการทำงานสูงสุดของเครื่อง ที่ 126°C-128°C
- มีซีลอยางด้านในทำจากซิลิโคนเพื่อรักษาแรงกันในหม้อไม่ให้รั่วไหล
- ทำงานได้ 2 ระบบ สามารถใช้ได้ทั้งแก๊สและไฟฟ้า
- กรณีใช้ไฟฟ้า สามารถเสียบปลั๊กกับไฟบ้านทั่วไปที่ 220V เช่นเดียวกันกับเครื่องใช้ไฟฟ้าอื่นๆ ได้เลย โดยในหม้อมีขดลวดความร้อน ขนาดกำลังไฟฟ้า 2000 วัตต์ (กรณีใช้ปลั๊กพ่วง ต้องเช็คก่อนว่าปลั๊กรองรับเครื่องใช้ไฟฟ้าเกิน 2000 วัตต์ได้ ไม่เช่นนั้นฟิวล์วของปลั๊กจะขาด)
- กรณีต้องการใช้แก๊ส (หรือกรณีฉุกเฉินหากขดลวดเสียและมีความจำเป็นต้องนึ่งของใช้) สามารถเอาหม้อไปตั้งเตาแก๊สเพื่อใช้แก๊สให้ความร้อน ต้มน้ำได้เช่นเดียวกับการหุงต้มทั่วไปได้
- รับประกันตัวเครื่อง 1 ปี (ยกเว้นความเสียหายอันเนื่องมาจากความประมาทของผู้ใช้ เช่น ลืมเติมน้ำ หรือตั้งหม้อทิ้งไว้เป็นเวลานานจนน้ำแห้ง เป็นต้น)
ในกล่อง ประกอบด้วย
หม้อนึ่งความดันสแตนเลสพร้อมฝาหม้อ 1 ใบ
หม้อชั้นในสแตนเลส สำหรับใส่ของนึ่ง 1 ใบ
ตะแกรงรองของนึ่งกันเปียก 1 อัน
อุปกรณ์ช่วยหมุนล็อคลูกบิดที่ฝาหม้อให้แน่น 1 อัน
คู่มือ ภาษาอังกฤษ 1 เล่ม พร้อมแผ่นพับภาษาไทยแนะนำการใช้งานสั้นๆ
วีดีโอสาธิตการใช้งานเบื้องต้น
วิธีการใช้หม้อนึ่งความดัน รุ่น XFS-280B
- ตรวจสอบอุปกรณ์ต่างๆ ให้อยู่ในสภาพที่พร้อมใช้งาน
- ใส่น้ำด้านในของหม้อ ให้ท่วมขดลวด (ระดับน้ำจะปริ่มๆ แตะก้นหม้ออีกใบที่ใส่ของนึ่ง)
- เรียงสิ่งของที่ต้องการนึ่งฆ่าเชื้อบนหม้ออีกใบ ที่เป็นตะกร้าใส่ของ โดยหากนึ่งของที่เปียกง่าย ให้เอาตะแกรงที่แถมไปด้วย วางรองก่อน หากนึ่งขวดแก้วควรคลายฝาด้วย ห้ามปิดฝาจนแน่นสนิท เพราะขวดอาจแตกได้ และห้ามใช้ขวดแก้วที่ไม่ทนความร้อนกับหม้อนึ่งเด็ดขาด
- ปิดฝาหม้อ โดยให้สายที่ยื่นจากฝาหม้อเสียบเข้าไปในช่องด้านข้างของหม้อชั้นใน จากนั้นขันตัวล็อครอบฝาให้แน่นเป็นคู่ๆ ด้านตรงข้ามกันขันพร้อมๆ กัน โดยอาจใช้แท่งสแตนเลสที่แถมให้เป็นตัวช่วยขันให้แน่น
- ตรงหัววาล์วคุมแรงดัน (Deflate Valve) จะมีที่เปิดระบายแรงดันอยู่ ถ้าแท่งโลหะด้านบนอยู่ในแนวนอนแสดงว่าวาล์วนี้ปิดอยู่ หากต้องการเปิดไล่อากาศในหม้อออกก่อนนึ่ง ให้จับแท่งโลหะตั้งขึ้น เพื่อเป็นการเปิดวาว์ว
- เสียบปลั๊ก (หากต้องการใช้ไฟฟ้า) หรือนำไปตั้งบนเตาแก๊ส รอจนน้ำเดือด หากเปิดระบายอากาศในหม้อไว้ จะได้ยินเสียงลมออก สังเกตใอน้ำ ถ้าไอน้ำเริ่มพุ่งเป็นสายตรงๆ ยาวๆ แสดงว่าไล่อากาศหมดแล้ว ให้จับแท่งโลหะบนหัววาล์วคุมแรงดันให้นอนลง
- แรงดันจะค่อยๆ ขึ้น พอแรงดันขึ้นถึง 15 psi วาล์วบนฝาหม้อจะปล่อยแรงดันออกอัตโนมัติและคุมไม่ให้แรงดันเกินช่วงนึ่งฆ่าเชื้อ ดังนั้นถ้าได้ยินเสียงวาล์วปล่อยไอน้ำก็ให้จับเวลา 15-20 นาทีขึ้นไป
- เมื่อครบกำหนดเวลา ให้ถอดปลั๊กหรือปิดแก๊ส จากนั้นรอแรงดันลดเป็น 0 ถึงจะเปิดฝาหม้อเอาของออกได้
- หากไม่ต้องการรอนาน ให้เปิดวาล์วระบายแรงดันโดยยกแท่งโลหะตั้งขึ้นเหมือนตอนไล่อากาศ แรงดันจะพุ่งออก รอความดันลดเป็น 0 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว จึงเปิดฝาหม้อเอาของออกได้
คำเตือนและข้อควรปฎิบัติ
- หากพบว่ามีคราบสิ่งสกปรกติดที่ขดลวด ควรถอดขดลวดออกมาล้างทำความสะอาดโดยใช้น้ำยาล้างจานและใยขัดธรรมดา แต่ไม่ควรใช้ฝอยสแตนเลสขัด
- ไม่ควรใช้หม้อนึ่งหากไม่ได้เติมน้ำ (การรับประกันจะสิ้นสุดหากหม้อเกิดความเสียหายเนื่องจากลืมเติมน้ำก่อนใช้งาน เพราะขดลวดจะไหม้ หากโผล่ขึ้นเหนือน้ำ)
- ควรล้างด้วยน้ำและเช็ดให้แห้งหลังจากใช้งานเสร็จเมื่อไม่ได้ใช้งานต่อเนื่อง